BASF، بزرگترین شرکت شیمیایی جهان، تاریخچه‌ای طولانی و جذاب دارد که پیشینه ی آن به 150 سال پیش برمی‌گردد. این شرکت در سال 1865 از یک کارگاه کوچک تولید رنگ شروع به کار کرد و با نوآوری‌های مداوم، خرید شرکت‌های دیگر و تلاش برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، به تدریج رشد کرد تا به یک قدرت بزرگ در صنعت شیمی تبدیل شد که تقریباً بر تمام جنبه‌های زندگی مدرن تأثیر گذاشته است. در این مقاله، به برخی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخی می‌پردازیم که در شکل‌گیری و رشد BASF نقش داشته‌اند.

پایه‌گذاری BASF در  (1865-1901):

داستان BASF در سال 1865 در مانهایم آلمان با تأسیس “Badische Anilin- & Sodafabrik” آغاز شد. هدف اولیه این تولید رنگ‌ها و مواد شیمیایی معدنی ضروری بود. فردریش انگلهورن، بنیانگذار شرکت، کارآفرینی دوراندیش بود که پتانسیل عظیم قطران زغال‌سنگ -محصول جانبی شرکت گازش- را به عنوان ماده اولیه برای رنگ‌های سنتزی تشخیص داد. این تعهد اولیه به استفاده از محصولات جانبی، پیش‌بینی‌کننده تأکید بعدی شرکت بر بهره‌وری منابع و پایداری بود. این رویکرد که بعدها به اصل وربوند (Verbund) معروف شد (سیستمی از تاسیسات تولیدی به هم پیوسته که حداکثر کارایی را به همراه دارد و حداقل زباله را تولید می‌کند) ، به نوعی تبدیل به امضای کار BASF  مبدل شد.

موفقیت اولیه BASF مدیون نوآوری‌های چشمگیر آن در شیمی رنگ بود. در سال 1869، این شرکت با سنتز آلیزارین- اولین رنگ طبیعی تولید شده در آزمایشگاه-  به یک دستاورد بزرگ دست یافت. این موفقیت سر آغاز تعهد BASF به تحقیق و توسعه و سنگ بنای رشد مداوم آن بود.

انقلاب کشاورزی با فرایند هابر-بوش (1902-1924):

در آغاز قرن بیستم، BASF  تمرکز خود را معطوف به تحقیقات نیتروژن -عنصری حیاتی برای رشد گیاهان و بهره‌وری کشاورزی- کرد. کارل بوش، با تکیه بر کارهای فریتز هابر، فرایند هابر-بوش را توسعه داد. این فرایند انقلابی، تولید آمونیاک ( ماده اصلی تولید کودهای شیمیایی ) را در مقیاس صنعتی ممکن ساخت. فرایند هابر-بوش تحولی عظیم در کشاورزی ایجاد کرد و به افزایش تولید محصولات کشاورزی و تأمین امنیت غذایی جهانی کمک کرد. این نوآوری نقطه ی عطفی در تاریخ BASF بود و زمینه‌ساز تولید انبوه کودهای سنتزی شد. جنگ جهانی اول بر فعالیت های BASF نیز تأثیر گذاشت، زیرا این شرکت تولید کننده ی آمونیاک برای مواد منفجره بود و از محصولات شیمیایی برای اهداف جنگی استفاده می‌کرد.

آلیزارین یکی از اولین محصولات تولید شده BASF

دوران بحث‌برانگیز  I.G. Farben   (1925-1944):

BASF پس از جنگ جهانی اول با چالش‌هایی مانند از دست دادن موقعیت پیشرو خود در بازار جهانی رنگدانه ها، بی‌ثباتی اقتصادی و معرفی “دلار آنیلین” برای مقابله با تورم شدید روبرو شد.

در سال 1925، BASF  به دلیل مشکلات اقتصادی آلمان پس از جنگ جهانی اول، با پنج شرکت بزرگ شیمیایی دیگر ادغام شد و شرکت I.G. Farbenindustrie AG  را تشکیل داد. هدف از این ادغام، ساده‌سازی تولید و فروش بود. تحت پوشش ای. جی. فاربن، BASF  به نوآوری های خود ادامه داد و سوخت‌های سنتزی از هیدروژناسیون زغال‌سنگ و لاستیک مصنوعی (بونا) را تولید کرد. این شرکت همچنین در زمینه ی پلاستیک نیز پیشگام بود و استایرن، پلی‌استایرن و پلی‌وینیل کلراید را توسعه داد .اما دوران ای. جی. فاربن با مشارکت این شرکت با رژیم نازی در طول جنگ جهانی دوم همراه بود. ای. جی. فاربن محصولات سنتزی برای جنگ تولید می‌کرد و از نیروی کار اجباری، از جمله زندانیان اردوگاه‌های کار اجباری در کارخانه بونا در آشویتس، استفاده می‌کرد. حملات هوایی به تأسیسات لودویگسهافن و اوپاو خسارات زیادی را برای این شرکت به بار آورد. این فصل تاریک در تاریخ BASF، منجر به بازتاب‌های مداوم و تلاش برای جبران اشتباهات گذشته شده است.

بازسازی و گسترش جهانی (1945-1964):

پس از جنگ جهانی دوم، BASF دوباره تأسیس شد و بر بازسازی تأسیسات تولیدی و بازیابی جایگاه خود بازارهای جدید تمرکز کرد. مقر اصلی شرکت در لودویگسهافن در طول جنگ آسیب زیادی دیده بود. با این حال، رونق اقتصادی پس از جنگ در آلمان غربی و کمک طرح مارشال، فرصتی برای بازسازی و رشد BASF فراهم کرد. BASF  به نوآوری های خود ادامه داد و محصولات موفقی همچون استایروپور (پلی استایرن منبسط شده) -به عنوان یک پلاستیک سبک و همه کاره- را در سال 1951 معرفی کرد. این شرکت با تمرکز بر تنوع‌بخشی به سبد محصولات خود، به ویژه در زمینه پلاستیک‌ها، توانست به سرعت رشد کند. این شرکت همچنین فعالیت‌های تولیدی خود خارج از آلمان را از سر گرفت و در سال 1955 با تأسیس شرکت کمپانیا دو پرودو توس کیمیکوس ایدرونگال در گواراتینگتتا، برزیل، به بازارهای جهانی گسترش یافت. این رویداد آغازگر گسترش استراتژیک BASF به بازارهای کلیدی در سراسر جهان بود.

از یک شرکت چندملیتی تا رهبری پایدار (1965-2015):

در نیمه دوم قرن بیستم، BASF  به یک شرکت چندملیتی تبدیل شد. این شرکت بر گسترش بیشتر حضور جهانی خود، ایجاد سایت‌های تولیدی و مراکز تحقیقاتی در همه قاره‌ها و تأمین منابع اولیه و تمرکز بر پایداری تمرکز کرد. BASF همچنین طیف محصولات خود را گسترش داد و کالاهای مصرفی و با کیفیت بالا را تولید کرد.

در سال‌های اخیر تعهد BASF به پایداری (Sustainability )  به عنوان عنصر اصلی در استراتژی آن تقویت شده است. این شرکت اهداف بلندپروازانه‌ای را برای حفظ منابع، حفاظت از محیط زیست و اقدامات مقابله با تغییرات آب و هوایی تعیین کرده است که از آن جمله می توان به راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب در سال 1974 و تأسیسات حذف گوگرد از دودکش نیروگاه لودویگسهافن در سال 1988 اشاره نمود. در سال 1985، BASF  با ایجاد دستورالعمل هایی که اولویت خود را به ملاحظات زیست‌محیطی نسبت به عوامل اقتصادی ترجیح می‌داد، تعهد خود را به حفاظت از محیط زیست نشان داد. BASF  همچنین به طور فعال در رسیدگی به دخالت تاریخی خود در رژیم نازی شرکت کرده است.

در سال 2001 BASF  ششمین سایت وربوند خود را که اولین سایت در آسیا بود، در کوآنتان مالزی افتتاح کرد. این شرکت با خرید شرکت‌های دیگر، کسب‌وکار اصلی خود را تقویت کرد و پرتفوی محصولات خود را بهینه کرد. از جمله این خریدها می‌توان به شرکت Synthesewerk Schwarzheide AG و بخش محافظت از محصولات کشاورزی American Home Products Corporation و همینطور خرید شرکت انگلهارد در سال 2006 اشاره کرد که BASF را به بزرگترین تأمین‌کننده کاتالیزورهای جهان تبدیل کرد.

در راستای تعهد BASF به رویکرد پایداری، این شرکت ابتکاراتی در حوزه بیوتکنولوژی گیاهی داشته است. “پیمان جهانی” را با سازمان ملل متحد بنیان‌گذاری کرد، بزرگترین واحد شکافت بخار نفتا در جهان را در پورت آرتور تگزاس ساخت و پلاستیک‌های زیست تخریب‌پذیر Ecoflex و Ecovio  را به بازار عرضه کرد.

آینده ی این شرکت در شعار امروز آن نهفته است؛ “ما شیمی می‌آفرینیم” که در راستای آن BASF  بر نوآوری در منابع، محیط زیست، غذا و کیفیت زندگی تمرکز خواهد داشت.

نتیجه‌گیری:

مسیر تبدیل BASF از یک تولیدکننده رنگ به یک غول شیمیایی جهانی، گواهی بر تمرکز مداوم آن بر نوآوری، گسترش استراتژیک و تعهد روزافزون به پایداری است. تاریخچه این شرکت مملو از پیشرفت‌های علمی چشمگیر مانند فرایند هابر-بوش و همچنین دوره‌های بحث‌برانگیز و بازتاب، مانند دوران ای. جی. فاربن، است. امروزه BASF به عنوان یک رهبر در صنعت شیمی شناخته می‌شود و با پاسخگویی به نیازهای رو به تغییر جامعه، تلاش می‌کند آینده‌ای پایدارتر ایجاد کند.